Geschiedenis Museum

Een moeizame start

Officieel is het Volendams Museum op zaterdag 12 maart 1977 geopend nadat de Stichting Volendams Museum een dag eerder, op 11 maart 1977, notarieel was vastgelegd. De bezoeker kan er kennismaken met de rijke historie en folklore van Volendam dat waarschijnlijk het meest van alle plaatsen in Nederland is bezongen, geschilderd, gefotografeerd, gefilmd en bezocht.

Al lang voor 1977 hebben personen met een warm museumhart initiatieven ondernomen om te komen tot een Volendams Museum van waaruit de Volendammer geschiedenis en folklore kon worden gepropageerd en waarin de goederen betrekking hebbende op de Volendammer gemeenschap konden worden ondergebracht. Doel van de op 27 januari 1967 opgerichte vereniging Oud Volendam was om te komen tot een Volendams Museum, maar voorlopig bleef het zoeken naar een geschikte locatie. Een kans om met een rijkssubsidie van 1 miljoen gulden in Volendam een dependance te vormen van het Zuiderzeemuseum werd door het bestuur niet benut. m

In 1968 kon de Vereniging Oud Volendam via een geldinzamelingsactie onder de bevolking de Volendammer kwak VD 41 aanschaffen, die een jaar later voor 1 gulden werd verkocht aan de gemeente. Op de boot rustte geen zegen want hij zonk in de haven van Edam en verbrandde later in Groningen. Vanaf april 1969 werden er geen ledenvergaderingen meer gehouden en op 27 september 1969 kwam het toenmalige bestuur voor de laatste keer bijeen, zodat de plannen om te komen tot een Volendams Museum bleven liggen.

Volendams Museum in oude zusterklooster

De oprichting en realisatie van het Volendam Museum kreeg zijn beslag toen in 1975 de bovenverdieping van het oude zusterklooster leeg kwam om door een werkgroep te worden omgebouwd tot een tijdelijke museumruimte. Een financiële huis-aan-huis actie olv. oud-voorzitter Wim Keizer leverde een donatie van 18.000 gulden op voor de verbouwing en er werden 2000 afnemers van de Premiefoto ingeschreven. Na de actie in oktober 1975 werd de bovenverdieping gehuurd maar na 5 maanden was er nog niet veel gebeurd.

In 1976 pakte een werkgroep de klus wel op om de bovenverdieping van het klooster om te bouwen tot museumruimte. Met hulp van het bedrijfsleven en vele vrijwilligers o.l.v. de toenmalige beheerder Klaas Mol werd op zaterdag 12 maart 1977 het Volendams Museum geopend door de oprichter van Oud Volendam, Cor Karels. De eerste expositie ging over de ontstaansgeschiedenis van Volendam en werd een groot succes. Om het museum inbraakveilig te maken moesten hoge kosten worden gemaakt maar een lening van 109.000 gulden waarvoor de nieuwe bestuursleden hoofdelijk aansprakelijk waren bracht uitkomst. De lening werd in korte tijd afgelost via acties onder de Volendammer bevolking.

Het Volendams Museum was tot 3 mei 1986 gehuisvest in het oude zusterklooster toen het moest wijken voor het verpleeghuis Gouwzee. De museuminventaris werd op diverse plaatsen opgeslagen totdat een geschikte ruimte werd gevonden voor een nieuw Volendams Museum. De toenmalige wethouder Siem Veerman bood, namens de gemeente, het museumbestuur aan om het Volendams Museum te huisvesten in het leeggekomen Wit-Gele Kruisgebouw dat met een gemeentelijke financiële bijdrage en veel vrijwilligerswerk gerealiseerd zou worden.

Naar de Zeestraat

Voor de bestuursleden en vrijwilligers brak een onvoorstelbaar drukke tijd aan. Het bestaande gebouw moest worden uitgesloopt, verbouwd en ingericht als museum en behuizing van de V.V.V. Met steun van gemeente, provincie en andere instanties, bedrijfsleven, streekconservator, architecten, aannemers, gulle gevers en groepen vrijwilligers is iets moois tot stand gebracht waar iedereen met een museumhart trots op kan zijn. Iets wat velen niet voor mogelijk hielden werd werkelijkheid door de inzet en medewerking van de hele gemeenschap.

Intussen was op 2 november 1989 de eerste paal geslagen voor de uitbreiding van het Volendams Museum waarvoor financieel en qua vrijwilligerswerk nog een lange en moeilijke weg moest worden afgelegd. Op zaterdag 16 maart 1991 kon de burgemeester van Edam-Volendam het nieuwe Volendams Museum openen namens de hele Volendammer gemeenschap.

Behalve het Volendammer erfgoed heeft het Volendams Museum sinds 1995 een uniek huis binnen de muren in de vorm van het gerenoveerde Sigarenbandjeshuisje, dat uit 11 miljoen sigarenbandjes samengestelde mozaïeken bevat van wereldberoemde gebouwen, wapens van provincies, hoofdsteden enz. Nadat het uit 1946/47 stammende huisje in 1993 te koop werd aangeboden nam het museumbestuur het voor 60.000 gulden over waarna door de opnieuw opgebrachte onmisbare inzet en medewerking van vele tientallen vrijwilligers, bedrijfsleven, sponsors, schenkingen en overheid een nieuwe vleugel aan het Volendams museum werd gebouwd compleet met een van het Drents Museum overgenomen klimaatbeheersingssysteem.

Streekmuseum met een uitgebreide collectie

Het Volendams Museum biedt een permanente expositie van de Volendammer klederdracht, schilderijen, oude interieurs, de botterzaal met het vooronder van een botter op ware grootte, de scheepsmodellen en het Sigarenbandjeshuisje. Daarnaast is er een jaarlijks wisselende thematentoonstelling. Ook draaien er filmvoorstellingen over het oude Volendam en op verzoek worden rondleidingen gegeven.

Om de schoolgaande jeugd nader bij de historie van Volendam te betrekken vinden er samen met de basisscholen educatieve activiteiten plaats. Tijdens de jeugdweek in de herfstvakantie. worden er handvaardigheden beoefend in de vorm van dasjes vlechten en het maken van mobiles en het maken van mozaïeken van sigarenbandjes rond een historisch thema.

Het museum is centraal gelegen met een uitstaphalte voor touringcars direct naast het museum. Het gebouw is voor senioren en minder valide bezoekers uitstekend toegankelijk en we beschikken tevens over een invalidentoilet. Het Volendams Museum prijst zich gelukkig met talrijke begunstigers en sponsors. Het bestuur is trots op haar vrijwilligers want zonder hen kan het Volendams Museum niet in stand worden gehouden.